Przeszczepienie a badanie kliniczne

Transplantologia jest dziedziną medycyny, która wytycza kierunki postępowania w wielu innych dziedzinach medycyny, a jednocześnie jest niejako praktycznym poligonem dla współczesnej immunologii, histologii, hematologii itd.

Transplantacje komórek krwiotwórczych prowadzone są obecnie powszechnie na całym świecie. Z reguły posługujemy się wypracowanymi w ostatnim czasie protokołami terapeutycznymi opisującymi stosowaną chemioterapię, radioterapię, detale przeszczepienia (źródło komórek krwiotwórczych, sposób ich preparatyki) jak i leczenie wspomagające, w tym zapobieganie powikłaniom i chorobie przeszczep przeciwko gospodarzowi. W momencie zgłoszenia pacjenta do transplantacji lub w czasie przygotowania do przyjęcia pacjenta decyduje się sposób leczenia - na podstawie zaleceń grup eksperckich i wytycznych (m.in. Grupy ds. Przeszczepiania Komórek Krwiotwórczych przy Polskim Towarzystwie Onkologii i Hematologii Dziecięcej), a w przypadku rzadszych jednostek chorobowych na podstawie dotychczas wykonanych badań - ustalana jest ścieżka dla każdego pacjenta.

Niemniej, pomimo dokładanych starań, stale spotykamy się z niepowodzeniami i powikłaniami leczenia. Pojawiają się też nowe leki, nowe metody terapetyczne i diagnostyczne, ale i nowe zagrożenia (np. coraz powszechniejsze, także w Polsce, wysokooporne szczepy grzybów lub bakterii). Dlatego żaden z protokołów leczenia nie może być określony jako "najlepszy", "jedynie słuszny" lub "dający gwarancję powodzenia". Wymagają stałego doskonalenia i zmian. Aby to osiągnąć, dane na temat wszystkich transplantacji komórek krwiotwórczych (w postaci anonimowej) są gromadzone przez krajowe i międzynarodowe instytucje, które starają się je podsumowywać i wytyczać nowe, lepsze schematy. Stosowane protokoły terapeutyczne są często traktowane w świetle obowiązujących zasad jako „badanie naukowe”, gdyż jego przebieg podlega bardzo dokładnej kontroli i ocenie, a wyniki będą przekazane całemu środowisku transplantologicznemu jako nowy standard wiedzy i postępowania i pozwolą poprawić efekty leczenia. Stąd przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest uzyskanie zgody przez pacjenta lub jego opiekunów na udział w badaniu lub przekazywanie informacji o przeszczepieniu do organizacji krajowych i międzynarodowych.