Problemy psychologiczne

Rozpoznanie i leczenie choroby nowotworowej, życie ze świadomością obecności choroby nowotworowej jest bardzo ciężkim doświadczeniem, niosącym ryzyko rozwoju niepożądanych efektów psychospołecznych. Większość aktualnych doświadczeń pokazuje jednak, że osoby po zakończeniu leczenia choroby nowotworowej nie mają problemów psychiatrycznych częściej niż osoby bez obciążenia chorobą nowotworową. Nie mniej jednak, świadomość istnienia choroby nowotworowej w życiu powoduje wywoływanie silnych reakcji emocjonalnych.

W niektórych przypadkach, leczenie choroby nowotworowej może być związane z różnego stopnia depresją, lękiem, poczuciem niepewności i poczuciem krzywdy. Efekty te są obecne zazwyczaj w okresie rozpoznania choroby nowotworowej oraz w okresie wykonywania badań kontrolnych po zakończonym leczeniu. Problemy te mogą być częściej wyrażone u dzieci i młodych dorosłych, niż u dorosłych pacjentów i częściej występują u pacjentów leczonych z powodu guza mózgu, u których zarówno sama choroba jak i jej leczenie powoduje zaburzenia czynności mózgu.

Jednakże, coraz częściej podkreśla się, że pacjenci po zakończonym leczeniu przeciwnowotworowym prezentują pozytywne efekty psychospołeczne, takie jak: poczucie wygrania z chorobą nowotworową, docenianie dobrego samopoczucia, docenianie znajomości z innymi osobami po zakończonym leczeniu, wzrost empatii (zrozumienia innych) dla innych osób, ułatwiający nawiązywanie kontaktów. 

Zdolność do spostrzegania pozytywnych efektów zależy od indywidualnych umiejętności i osobowości pacjenta do adaptacji psychospołecznej. Jest to ciągły proces uczenia się pokonywania emocjonalnego stresu, rozwiązywania problemów oraz kontrolowania wszelkich zdarzeń odnoszących się do choroby nowotworowej. Pacjenci, którzy dostosują się do sytuacji życiowych, częściej mają pozytywne widzenie otaczającej rzeczywistości. Natomiast pacjenci, którzy nie chcą dostosować się do warunków otaczającej rzeczywistości, mają zwiększone ryzyko problemów emocjonalnych i psychospołecznych.

Objawy

Objawy problemów psychospołecznych odnoszących się do leczenia przeciwnowotworowego są zróżnicowane. Najczęściej występuje depresja, napięcie emocjonalne, poczucie krzywdy, smutek i obawa, zwłaszcza w czasie leczenia i wizyt kontrolnych.

Rozpoznanie

Rozpoznanie problemów psychospołecznych po leczeniu przeciwnowotworowym może być trudne. Podczas kolejnych badań lekarskich w trakcie leczenia i po jego zakończeniu, lekarze pytają o różne kwestie dotyczące stanu emocjonalnego. Rozpoznanie zaburzeń emocjonalnych może być utrudnione w przypadku braku współpracy ze strony pacjenta. Rozmowa z rodzina lub przyjaciółmi pacjenta może ułatwić postawienie rozpoznania zaburzeń emocjonalnych lub psychicznych.

Leczenie

Udzielanie porad i dobra komunikacja z pacjentem są najczęściej najbardziej istotnymi aspektami w leczeniu problemów psychospołecznych odnoszących się do rozpoznania i leczenia choroby nowotworowej. Za leczenie choroby nowotworowej odpowiedzialny jest cały zespół specjalistów, w tym psycholog, pracownik socjalny, pedagog i kapelan. W przypadku braku odpowiednio wykwalifikowanej osoby w zespole onkologicznym lub transplantacyjnym, pacjent będzie skierowany do właściwego specjalisty.

Członkowie rodziny i przyjaciele również mogą pomóc w terapii psychospołecznej pacjenta. Kluczowym elementem terapii mogą być również grupy wsparcia.

W rzadkich przypadkach cięższych zaburzeń psychiatrycznych (depresja, lęk), pacjent będzie musiał poddać się leczeniu psychiatrycznemu.