Nawrót choroby nowotworowej

Nawrót choroby nowotworowej jest ponownym pojawieniem się nowotworu, w sytuacji gdy pacjent był w remisji (tj. bez żadnych objawów choroby nowotworowej). Może to się wydarzyć w każdym momencie, podczas leczenia choroby nowotworowej, jak i po jej zakończeniu, a nawet po wielu latach. Niektórzy eksperci uważają, że choroba nowotworowa jest chorobą przewlekłą, a nie ostrą – właśnie ze względu na tendencję do nawrotów. Nowotwór nawraca, gdyż niektóre komórki nowotworowe nie zostały zniszczone podczas leczenia. Różne choroby nowotworowe mają różną podatność do nawrotu.

Istnieje kilka możliwości nawrotu choroby nowotworowej. Lokalne (miejscowe) nawroty to takie, w których nowotwór nawraca w miejscu swojego pierwotnego pojawienia się. Dzieje się tak, gdyż nowotwór mógł naciekać okoliczne tkanki, czasami w postaci delikatnych wypustek, których wykrycie lub usunięcie było niemożliwe dostępnymi metodami medycznymi.

Regionalne nawroty są podobne do nawrotów miejscowych i zdarzają się, gdy nowotwór wnika w tkankę lub węzły chłonne w pobliżu pierwotnego miejsca. 

Kolejnym rodzajem nawrotu jest wznowa odległa, w której nowotwór pojawia się w różnych miejscach całego organizmu. Komórki nowotworowe mogą przemieszczać się do innych części organizmu (powodując przerzuty) i stając się mniej wrażliwe na stosowane leczenie. W takim przypadku, komórki nowotworowe są takie same jak pierwotny nowotwór, nawet jeśli pojawią się w innej tkance, np. jeśli pacjent jest leczony z powodu nowotworu nerki i dojdzie do przerzutów do płuc, to tkanka nowotworowa rozwijająca się w płucach będzie miała budowę nowotworu nerki, a nie nowotworu płuc. Czasami do wznowy nowotworu dochodzi po długim czasie remisji – dzieje się tak, gdyż leczenie przetrwała niewielka liczba komórek, która potrzebuje stosunkowo długiego okresu czasu do dalszego rozwoju i ujawnienia się. Stosunkowo rzadką i nietypową sytuacją jest pojawienie się drugiego nowotworu, całkowicie niezależnego od pierwotnej choroby nowotworowej.

Objawy

Wszyscy pacjenci w remisji, po zakończonym leczeniu choroby nowotworowej będą mieli przeprowadzone regularne badania. Pacjenci są zobowiązani do zgłaszania lekarzom niepokojących objawów. Jakiekolwiek zmiany w organizmie, w tym zmiany ciężaru ciała, krwawienia, zmęczenie, czy bolesność, mogą być wskaźnikiem nawrotu choroby nowotworowej, chociaż różne inne problemy mogą spowodować rozwój tych objawów. Pacjenci wyleczeni z choroby nowotworowej powinni mieć świadomość, że wszelkie zmiany w obrębie ich organizmu, mogą mieć związek z rozpoznaniem pierwotnej choroby nowotworowej.

Rozpoznanie

Ponieważ niemożliwe jest wykrycie niewielkiej ilości komórek nowotworowych, które przeżyły pierwotne leczenie, rozpoznanie nawrotu może nie być możliwe do czasu aż nowotwór zrobi się większy i spowoduje obecność objawów klinicznych. W celu wczesnego wykrycia ewentualnego nawrotu choroby, wykonywane są regularne badania kontrolne, obejmujące badanie lekarskie, jak również badania dodatkowe krwi oraz inne typowe dla danego rodzaju nowotworu. Jeśli wystąpi podejrzenie wznowy nowotworu, w celu potwierdzenia lub wykluczenia rozpoznania zostaną wykonane bardziej specjalistyczne badania, w tym ew. badania radiologiczne i biopsyjne.

Leczenie

Leczenie wznowy nowotworu jest podobne do pierwotnej terapii i jest zależne od rodzaju nowotworu, wielkości i lokalizacji nowotworu oraz jego rozległości. Leczenie wznowy jest też zależne od rodzaju leczenia, które pacjent otrzymał w leczeniu pierwszej linii. Ze względu na problemy emocjonalne i psychologiczne związane z rozpoznaniem wznowy choroby, konieczne będzie również leczenie z udziałem psychologa. W zależności od sytuacji w leczeniu mogą być stosowane: leczenie chirurgiczne, chemioterapia, radioterapia, terapia wysokodawkowa z przeszczepem szpiku, leczenie podtrzymujące, a także różne kombinacje tych metod.