Efekty niepożądane i powikłania

Jak w przypadku każdego rodzaju leczenia w każdej dziedzinie medycyny, po terapii wysokodawkowej i przeszczepieniu szpiku kostnego mogą wystąpić powikłania. Możliwe jest wystąpienie różnych powikłań, w zależności od rodzaju transplantacji, choroby z powodu której wykonano transplantację, rodzaj terapii wysokodawkowej, wieku i stanu ogólnego pacjenta, zgodności genetycznej antygenów zgodności tkankowej (HLA) pomiędzy dawcą i biorcą, wcześniej występujących powikłań. 

Powikłania występujące po przeszczepieniu szpiku kostnego, mogą występować i mieć przebieg zależny od indywidualnej podatności pacjenta. Powikłania te mogą występować oddzielnie lub jednocześnie:

•Zakażenia
Zakażenia bardzo często występują u pacjentów z supresją szpiku kostnego. Najczęstsze są zakażenia bakteryjne. Mogą także pojawić się zakażenia grzybicze i wirusowe, mogące powodować nawet zagrożenie życia. Każda infekcja może powodować wydłużenie pobytu szpitalnego, utrudnienie lub opóźnienie przyjęcia przeszczepu, i/lub powodować uszkodzenie narządów wewnętrznych. W profilaktyce i/lub leczeniu zakażeń pacjent będzie otrzymywał antybiotyki, leki przeciwgrzybiczne, leki przeciwwirusowe.

•Obniżenie liczby płytek krwi i liczby czerwonych krwinek
Trombocytopenia (obniżenie liczby płytek krwi) i niedokrwistość (obniżenie liczby erytrocytów i hemoglobiny), będące efektem braku czynności szpiku kostnego, może być niebezpieczne i stać się nawet zagrożeniem życia. Znaczne obniżenie liczby płytek krwi może stać się przyczyną niebezpiecznych krwawień w płucach, przewodzie pokarmowym i centralnym układzie nerwowym.  

•Ból
Ból związany ze stanem zapalnym jamy ustnej oraz podrażnieniem przewodu pokarmowego występuje bardzo często po terapii wysokodawkowej i przeszczepieniu komórek krwiotwórczych. 

•Zatrzymanie płynów w organizmie
Zatrzymanie płynów w organizmie jest powikłaniem, które może prowadzić do zapalenia płuc, uszkodzenia wątroby i wysokiego ciśnienia krwi. Najczęstszą przyczyną zatrzymywania płynów w organizmie jest brak zdolności nerek do usunięcia z organizmu odpowiedniej ilości płynów, które są podawane do organizmu w postaci leków dożylnych, odżywiania i preparatów krwi. Osłabienie funkcji nerek może być również wynikiem ich uszkodzenia w przebiegu podstawowej choroby, zakażenia, chemioterapii, napromienienia, czy podawania niektórych leków, np. antybiotyków. 

•Stres oddechowy
Stan wydolności układu oddechowego jest bardzo ważnym czynnikiem, który może być upośledzony w przebiegu procedur przeszczepowych. Zakażenia, stany zapalne dróg oddechowych, nadmiar płynów w organizmie, rozwój choroby przeszczep-przeciwko-gospodarzowi oraz krwawienia są potencjalnymi niebezpiecznymi powikłaniami, które mogą wystąpić w płucach i układzie oddechowym.

•Uszkodzenia narządowe
Wątroba i serce są ważnymi narządami wewnętrznymi, które mogą ulec uszkodzeniu podczas procedur przeszczepowych. Czasowe lub trwałe uszkodzenie wątroby i serca może być spowodowane przez zakażenie, chorobę przeszczep-przeciwko-gospodarzowi, chemioterapię lub radioterapię wysokodawkową oraz zatrzymanie płynów w organizmie.

•Odrzucenie przeszczepu
Odrzucenie przeszczepu jest również możliwym powikłaniem. Może do niego dojść w wyniku zakażenia, nawrotu choroby lub niedostatecznej liczby przeszczepionych komórek.

•Choroba przeszczep-przeciwko-gospodarzowi
Choroba przeszczep-przeciwko-gospodarzowi (Graft-versus-host disease, GVHD) może stać się poważnym, a nawet zagrażającym życiu powikłaniem przeszczepienia komórek krwiotwórczych. Do rozwoju GVHD dochodzi, gdy przeszczepione komórki dawcy zapoczątkowują reakcje immunologiczne ukierunkowane przeciwko tkankom biorcy (pacjenta). Nowe komórki w organizmie biorcy nie rozpoznają jego tkanek i narządów jako swoich i powodują ich niszczenie. Najczęściej atakowanymi narządami w przebiegu choroby GVHD są: skóra, przewód pokarmowy, wątroba i płuca.